*اشتهای کور بازار برای خرید سهام گروه غذایی*
الهام حدادی:با وجودی که صنایع غذایی از جمله صنایع حیاتی و اساسی درهر کشوری است و حجم تولیدات و فعالیت شرکتها و کارخانجات این رشته بسیار بالاست، با این حال این صنعت دربازار سرمایه کشور ما سهم چندانی را به خود اختصاص نداده و درصد کمیاز شرکتهای فعال در این گروه در معاملات بورس حضور دارند. به غیر از مسائلی که به طور کلی رونق یافتن مبادلههای سهام در بازار سرمایه را تحت شعاع خود قرار میدهد، خود شرکتهای غذایی که بیشتر توسط بخش خصوصی اداره میشوند هم تمایل خاصی به حضور در بازار سرمایه ندارند و از مجموع شرکتها و کارخانجات این گروه در کشور تنها 43 شرکت محصولات غذایی و 21 شرکت قند و شکر در بورس حضور دارند که از این تعداد 6 شرکت قندو شکر و 11 شرکت فرآوردههای غذایی در فرابورس فعالیت دارند. زمینه فعالیت شرکتهای غذایی بورس به چند طبقه تقسیم میشود که به تفکیک تعداد شرکتهای درج شده در تابلوی معاملات اعم از بورس و فرابورس عبارت است ازطبقه لبنیات با 8 شرکت، طبقه روغن حیوانی و نباتی با 7 شرکت، تولید محصولات غذایی با 6 شرکت، طبقه میوه و سبزیجات با 6 شرکت، طبقه شکلات با 5 شرکت، طبقه نان و محصولات وابسته با 4 شرکت، طبقه جو و ماء الشعیر با 2 شرکت و طبقههای نشاسته، نوشابه و آب معدنی، پرورش ماهی ومحصولات، خوراک آماده دام و حبوبات هر کدام با یک شرکت. گفتنی است طبق آمارو تحلیلهای موجود، این صنعت در فاصله زمانی بین اردیبهشت سال 93 تا اردیبهشت سال 94 به میزان 4.93 زیان داده و به علت عدم استقبال گسترده از سهام این شرکتها معمولا این گروه در یک شرایط نسبتا ثابت به سر میبرد و نوسانهای چندانی در آن مشاهده نمیشود.
غذاییها در مسیر توسعه
علی موحد، مدیرعامل شرکت آذرنوش و دبیر کل سابق کانون انجمنهای صنایع غذایی در باره وضعیت عمومیشرکتهای حوزه صنایع غذایی اظهار داشت:
شرکتهای صنایع غذایی از 20 سال گذشته تاکنون به نحو شایستهای در مسیر توسعه قرار گرفتهاند و تنها در دوران شدت یافتن تحریم این روند دستخوش تغییراتی شده است. با این حال با سرمایهگذاریهای سنگینی که در این بخش شده، این صنعت توانسته در تراز قابل قبولی در سطح جهانی قرار بگیرد. وی با اشاره به این که کشور در برخی حوزههای صنایع غذایی از جمله لبنیات به خودکفایی رسیده است، خاطر نشان ساخت: علاوه بر این که دربسیاری از بخشهای صنایع غذایی به خودکفایی رسیدهایم، در بخش صادرات محصولات هم گام برداشتهایم و سرمایهگذاران این بخش تلاش بسیاری در زمینه رونق صادرات محصولات غذایی کردهاند. موحد همچنین افزود: درکشورهای همسایه ما حدود 500 میلیون نفر زندگی میکنند که اشتراکات دینی، فرهنگی، جغرافیایی و اقلیمیدارند و به همین علت تمایل این افراد برای استفاده از محصولات غذایی ایرانی بالاست. ضمن این که از نظر اقلیمیکشور در موقعیتی قرار دارد که زمینه تولید همه نوع محصولات کشاورزی را دارد و با توجه به این فرصتها، صاحبان صنایع غذایی سرمایهگذاری وسیعی را در این بخش انجام دادند. دبیرکل سابق کانون انجمنهای صنایع غذایی در ادامه با اشاره به این که صنایع غذایی از معدود صنایعی است که بخش دولتی تمایل چندانی به سرمایهگذاری در آن ندارد، افزود: بخش وسیعی از این صنعت توسط سرمایهگذاران بخش خصوصی اداره میشود و تعداد محدودی از کارخانجات مدیریت دولتی دارند. بدین ترتیب تامین منابع مالی از دو طریق صورت میگیرد که شامل سرمایه شخصی فعالان و تسهیلات بانکی میشود. وی با اعلام این مطلب که مشکلاتی نظیر مالیات بر ارزش افزوده و کم لطفی بانکها این صنعت را در معرض آسیب قرار میدهد، گفت: بانکها به بهانه تحریم از گشایش اعتبارات اسنادی برای فعالان صنعت غذایی اجتناب میکنند. این در حالی است که غذا و دارو به هیچ عنوان مشمول پروتکلهای تحریم نمیشود و صاحبان صنایع غذایی از نظر قانونی میتوانند از مناسبات مالی بینالمللی برخوردار باشند اما بانکهای داخلی این صنعت را در شرایط تحریم قرار دادند.
عدم وجود فرصت لازم جهت مانور شرکتهای غذایی در بورس
مدیرعامل شرکت آذرنوش همچنین اظهار داشت: متاسفانه صنعت غذا هم مثل سایر صنایع برای تامین منابع مالی بانک محور شده و به همین دلیل نتوانسته آنطور که باید و شاید از بازار سرمایه بهرهمند شود و البته سازو کار بازار سرمایه این فرصت را ایجاد نکرده است. ضمن این که شرایط سخت و عجیب سازمان بورس به نحوی بوده که نتوانسته فعالان این صنایع که عمدتا بخش خصوصی هستند را برای حضور در بازار سرمایه ترغیب و تشویق کند.موحد با اشاره به این که بازار سرمایه میتوانست صنایع غذایی را از بانک محوری نجات دهد، خاطر نشان ساخت: بازار سرمایه اگر کارآمد باشد میتواند منابع مالی صنایع مختلف از جمله صنعت غذایی را تامین کند و همچنین میتواند باعث رونق هرچه بیشتر این صنعت شود. در حالیکه سهام شرکتها در شرایط کنونی بیشتر توسط موسسات دولتی یا شبه دولتی خریداری میشود و این یکی از اصلیترین دلایل وجود ناپایداری در بورس است.دبیرکل سابق کانون انجمنهای صنایع غذایی همچنین اظهار داشت: صنعت غذا با توجه به توسعهای که پیدا کرده میتواند حضور خوبی در بازار سرمایه داشته باشد در حالیکه امروزه شرکتهای خیلی کمیاز این گروه در بورس فعالیت دارند و زمانی حضور شرکتهای غذایی در بورس افزایش خواهد یافت که بورس به جای سازو کار بازدارنده به ترغیب و تشویق برای جذب صنایع بپردازد.
غذاییها در فراز و نشیب
بهنام بهزاد فر، کارشناس بازار سرمایه در مورد وضعیت فعلی شرکتهای گروه صنایع غذایی گفت: در مورد شرکتهای طبقه لبنیات با توجه به این که نرخگذاری محصولات تقریبا دولتی است، سودآوری این شرکتها نوسان چندانی ندارد و حاشیه سود آنها تقریبا بدون تغییر است. در این طبقه چشمانداز خرید و فروش باید براساس دیدگاه بلند مدت باشد چرا که سودآوری این شرکتها در بلند مدت تقریبا با یک حاشیه سود ثابت همراه است. وی با اشاره به ارزان شدن مواد اولیه مورد استفاده در شرکتهای طبقه روغنی خاطرنشان ساخت: امسال شرکتهای تولیدکننده روغن موفق شدند مواد اولیه مورد نیاز خود را با قیمت ارزانی خریداری کنند و همچنین اگر افزایش قیمت را برای محصولات این شرکتها در نظر بگیریم که اتفاقا این موضوع در دست بررسی نیز هست، میتوان با توجه به پایین آمدن هزینههای تولید انتظار سودآوری بیشتری از این شرکتها داشت.
این کارشناس بازار سرمایه همچنین برای زیرمجموعههای مینو شرایط خوبی را پیشبینی کرد وگفت: با افزایش فروش صادراتی محصولات این شرکتها رفته رفته اوضاع برای آنها رو به بهبود خواهد رفت و اگرهم این بهتر شدن شرایط در امسال چندان محسوس نباشد، درسال آینده درصورت از بین رفتن رکود داخلی و خارجی بهتر خواهد بود. بهزاد فر درادامه اظهار داشت: درحال حاضر و با توجه به شرایط کنونی بازار شاید نتوان به بهبود کلی شرایط گروه صنایع غذایی یا افزایش تعداد شرکتهای این حوزه در بازار سرمایه امیدوار بود.اما عرضه اولیه این شرکتها در بلند مدت میتواند باعث عمق بخشیدن به بازار سرمایه شود.